groendaken groenpalet logo
Groenpalet

Aanleg en onderhoud van groendaken

waterdoorlatende verharding

Waterdoorlatende verharding: voortuinen ontharden

 

Wellicht heb je het in het nieuws voorbij zien komen, in Lier moeten een aantal inwoners verplicht hun voortuinen ontharden. Maar waarom verplicht de gemeente Lier dit en waarom is ontharden eigenlijk zo belangrijk voor ons? 

 

Het is belangrijk dat we Vlaanderen weer gaan ontharden, hierbij staan eigenlijk drie redenen centraal: bijensterfte, het dalende grondwaterniveau en het alsmaar ergens wordende Urban heat island effect. Op de plekken waar verharding noodzakelijk is moeten we bewust kiezen voor natuurlijke en waterdoorlatende verharding.

 

Bijen

We kennen bijen als het stereotyperende zoemende volkje in een bijenkorf, maar 80% van onze wilde bijen leeft ondergronds. Deze bijen graven tunnels in de aarde en maken daar hun nesten, maar deze bijen krijgen het steeds moeilijker omdat wij dagelijks twee of meer voetbalvelden aan grond verharden. De bijen botsen dan ook letterlijk op een muur en worden door ons gedrag steeds verder verdreven uit stedelijke gebieden. Daarbij is elk stukje extra steen ook een stukje natuur dat verdwijnt, daarmee ook de planten die onze bijen voeden. Bomen, struiken en lage planten verdwijnen waardoor bijen steeds moeilijker voedsel vinden. Maar we hebben bijen keihard nodig, zonder bijen stort onze voedselketen in. Onnodige verharding moet verdwijnen en noodzakelijk verharding moet vervangen worden door natuurlijke en waterdoorlatende verharding.

 

waterdoorlatende verharding

 

Grondwater

Hoe meer we betonneren, asfalteren en betegelen, hoe slechter regenwater in de grond kan zakken. Dat betekent dat het meeste regenwater niet opnieuw in de grond terecht komt maar direct wordt afgevoerd naar onze riolering en rivieren. Daarmee zijn we het water vrijwel direct weer kwijt. Ons grondwater wordt dus te weinig aangevuld omdat we niet voldoende werken met natuurlijke en waterdoorlatende verharding, desondanks pompen we het grondwater als een malle weer op met onze (illegale) grondwaterputten. We pompen Vlaanderen kurkdroog en we zorgen zelf dat ieder jaar de droogte steeds maar erger wordt. In een recent verslag van Pano leren we dat onze kleilagen en leemlagen door de extreme droogte steeds verder inkrimpen, de gevolgen: onherstelbare schade aan onze woningen wegens verzakking. Regenwater moet weer lokaal de grond in, onze verharding moet daar op aangepast worden. Onze watercyclus moet weer in balans komen. Een eerste stap is onbelangrijke verharding opnieuw ontharden en belangrijke verharding te vervangen door natuurlijke en waterdoorlatende verharding.

 

waterdoorlatende verharding

 

Urban heat island effect

Hoe meer we verharden, hoe langer de warmte om ons heen blijft hangen. Dit effect genaamd ‘urban heat island effect’ is voornamelijk in de grote steden (de meest verharde gebieden) te voelen in de zomer. Steen, beton en asfalt neemt warmte op en geeft dit maar langzaam weer af, waardoor er tijdens hittegolven een ondragelijk klimaat wordt gecreëerd in de steden: ‘s nachts koelt het namelijk nauwelijks nog af. Meer natuur zorgt hier voor de verkoeling: tuinen, parken, waterpartijen, groene gevels en groendaken helpen ons om de ‘urban heat island effect’ te verminderen. Maar wat nog meer zou helpen is onze obsessie met verharden aan te pakken. We moeten Vlaanderen zo veel mogelijk ontharden. Groen is het nieuwe grijs.

 

Van idee naar uitwerking

Steeds vaker grijpen mensen – vaak uit gemakzucht – naar kunstgras en beton. Het is onderhoudsarm, het is makkelijk en verder denken gebeurt vaak helaas niet. Zeker met onze alsmaar drogere zomers is het makkelijk om je tuin vol te leggen met kunstgras, het wordt immers niet dor, heeft geen water nodig en geeft toch een ‘tuingevoel’. Een plantenhaag wordt vervangen door een houten schutting of een steenkorf en zo ruilen we onze natuur stukje bij beetje in voor een levenloze bunker, die nota bene enorm bijdraagt aan het urban heat island effect.

Dat we onze werkwijze grandioos moeten aanpassen moge ondertussen wel duidelijk zijn, maar hoe zet je dit idee om in werkelijkheid? Hoe veranderen we effectief onze verharding naar waterdoorlatende verharding en welke stukken in onze tuin kunnen we makkelijk volledig ontharden?

 

Draag je steentje bij, door een steentje weg te nemen

Uiteraard wil je een pad naar je voordeur en natuurlijk wil je dat je autogarage bereikbaar blijft. Maar is daar een volledige pel asfalt voor nodig? Denk voortaan ook eens aan grasdallen of stapstenen waarbij je de open ruimtes beplant met bijenplanten. Of kies een creatieve manier waarbij je je bestaande klinkers in een ander patroon plaatst waardoor er een grote voeg ontstaat waar jij planten tussen kunt zaaien. Denk aan een karrenspoor in plaats van een volle baan. Er zijn voldoende opties om te kiezen voor waterdoorlatende verharding.

 

waterdoorlatende verhardingwaterdoorlatende verharding

Een karrenspoor voor de auto                                   Een paadje naar je tuinhuis

 

waterdoorlatende verharding

Stenen met brede voegen die smeken om beplant te worden!

 

Ruil je klinkers en beton in voor stapstenen en een bloemenweide

Terrassen vol met grote betontegels, een voortuin vol klinkers en een meterslange oprijlaan, het zijn allemaal voorbeelden van verharding die gelukkig vrij makkelijk aan de passen is naar waterdoorlatende verharding.

 

waterdoorlatende verhardingwaterdoorlatende verharding

Een traditioneel klinkerpatroon vs een patroon met ruimte voor de natuur en water. Hier groeien planten in de ruime voegen tussen de klinkers, water zakt tijdens een regenbui gemakkelijk weg in de bodem.

 

waterdoorlatende verhardingwaterdoorlatende verharding

Een geasfalteerde oprit/oprijlaan vs een karrespoor van waterdoorlatende verharding. Zo ligt er enkel verharding op de plek die echt nodig is.

waterdoorlatende verhardingwaterdoorlatende verharding

Een strak patroon met tegels vs een waterdoorlatende verharding van grasdallen, in de grasdallen plant je makkelijk voegenmix, kruiptijm of verschillende bodembedekkende sedumplanten. Je creëert verharding met ruimte voor de natuur en regenwater.

 

waterdoorlatende verhardingwaterdoorlatende verharding

Een vol betegeld terras vs een biodiverse tuin met een mystiek wandelpad. Het ene is een ramp voor de natuur, het andere is je eigen magische plekje, wat kies jij?
 

Beplant je voegen

Nu je hebt gekozen voor een waterdoorlatende verharding met brede voegen is het tijd om je planten te kiezen. De ideale plant hiervoor is kruiptijm (Thymus praecox), er is gewone kruiptijm maar ook witte kruiptijm (Thymus praecox ‘Albiflorus’) en rode kruiptijm (Thymus praecox ‘Red Carpet’). Deze zonneklopper groeit graag op een wat stenige bodem en verdraagt het goed om eens belopen te worden.

 

Lees ook eens deze interessante blog over kruiptijm in de tuin.

Naast kruiptijm kan je ook goed bodembedekkende sedums of delosperma’s gebruiken zoals: 

Delosperma cooperi, Sedum album ‘Micranthum’, Sedum acre, Sedum pachyclados en nog veel meer. Neem een kijkje op groenpalet-shop.be en kies jouw favoriete voegenplantje!

 

Premies en subsidies

“Mijn betonnen oprit uitbreken, dat kost een hoop geld!”, dat verstaan we heel goed en gelukkig begrijpen steeds meer steden in Vlaanderen dit ook. Daarom zijn steeds meer gemeenten bezig met het realiseren van een onthardingspremie. In Antwerpen vind je deze al, maar Zuhal Demir is met haar blue deal (pagina 29) ook al begonnen om deze premie op Vlaams niveau in het leven te roepen! Met spanning wachten we af wanneer deze premie aan te vragen is.

 

Aan de slag!

Hopelijk heb je hiermee voldoende informatie en inspiratie om aan de slag te gaan met je eigen waterdoorlatende verharding of zelfs de moed gekregen om een stuk van je tuin te gaan ontharden. Wil je graag nog hulp bij het vergroenen van jouw tuin? Stuur dan gerust een mailtje naar info@groenpalet.be

 

Leuke acties in 2021

In 2020 organiseerde Antwerpen de eerste editie van #BreekUIT. In totaal werd er toen meer dan 3740 m² onthard en vergroend. Antwerpen deelde vorig jaar 11.633 gratis plantjes uit. Maar wees niet getreurd, in 2021 kan je opnieuw meedoen!

“Wie in 2021 stenen uit (voor)tuin, koer, gevel, plein of speelplaats breekt, kan opnieuw deelnemen aan #BreekUIT. Zo ontvang je je gratis plantjes:

Per uitgebroken vierkante meter ontvang je 10 plantjes. Particulieren hebben recht op maximum 50 plantjes, scholen en organisaties kunnen maximum 100 plantjes krijgen.”

 

 

Bronnen:

Door de site te blijven gebruiken, ga je akkoord met het gebruik van cookies. meer informatie

Deze site is standaard ingesteld op 'cookies toestaan", om je de beste mogelijke blader ervaring te geven. Als je deze site blijft gebruiken zonder je cookie instellingen te wijzigen, of als je klikt op "Accepteren" hieronder, dan geef je toestemming voor het gebruik van Cookies.

Sluiten